Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση διαβάσαμε στον www.zonews.gr, για το ποια σημεία του σχεδίου Νόμου Καλλικράτης (Καποδίστριας 2), μπορεί να επηρεάσει το Ηράκλειο."Σας μαζέψαμε σ’ αυτήν την ανάρτηση ότι ενδιαφέρει όσους συμμετέχουν στα κοινά: Συνενώσεις και πως θα γίνουν, πως θα εκλέγονται οι δημοτικοί σύμβουλοι, πως θα λειτουργούν οι νέοι αντιδήμαρχοι, νέα όργανα στους Δήμους και αρμοδιότητες κ.λ.π. Ξεκινάμε:
Καταρχήν θα υπάρξουν νέοι Δήμοι και στην Αττική. Όπως τονίζεται στο σημείο 52 «ο αριθμός των Δήμων σε όλη τη χώρα, με την εφαρμογή των κριτηρίων συνενώσεων περιορίζεται δραστικά και δεν θα υπερβαίνει τους 370. Συνεπώς η συγκρότησή τους σε πληθυσμιακά και χωρικά μεγαλύτερες γεωγραφικές μονάδες, διευκολύνει την ανάπτυξη ενός ισχυρότερου διοικητικού συστήματος, που ικανοποιεί δύο κυρίως στόχους: Οι Δήμοι αποτελέσουν έτσι ισχυρές μονάδες τοπικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα εξελίσσονται σε αποτελεσματικούς διαχειριστές υπηρεσιών, ιδίως στην καθημερινή ζωή των πολιτών και στην ποιότητά της. Σε αυτή τη λογική η μείωση του αριθμού των Δήμων συμπεριλαμβάνει για πρώτη φορά και το σύνολο της Αττικής (σήμερα 102 δήμοι και 20 κοινότητες) και της Θεσσαλονίκης (45 δήμοι)».
Αυτό που δεν ξεκαθαρίζεται είναι σε τι βαθμό θα φτάσουν οι συνενώσεις π.χ. συνενώσεις μικρών Δήμων του τύπου Παλαιά Πεντέλη – Νέα Πεντέλη ή και συνενώσεις μεσαίων Δήμων στους οποίους περιλαμβάνεται το Ηράκλειο; Η Νέα Ιωνία ως μεγάλος Δήμος όλα δείχνουν ότι θα παραμείνει ως έχει. Ο αριθμός πάντως των νέων Δήμων (370 πανελλαδικά) δείχνει ότι το Ηράκλειο πηγαίνει σε συνένωση και αναζωπυρώνεται το σενάριο για συνένωση με Λυκόβρυση ή και με Λυκόβρυση – Μεταμόρφωση. Ποια θα είναι τα κριτήρια; Λέει το σχέδιο Νόμου:
98. Οι ΟΤΑ που θα προκύψουν από τη διαδικασία νέας χάραξης θα πρέπει να εξασφαλίζουν σε όλους τους Έλληνες πολίτες υπηρεσίες που ικανοποιούν κοινά ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια και, ταυτόχρονα με τα λειτουργικά και οικονομικά τους χαρακτηριστικά, θα πρέπει να συμβάλλουν στην ενδυνάμωση της συμμετοχής του πολίτη και των θεσμών και διαδικασιών τοπικής δημοκρατίας.
99. Οι νέοι ΟΤΑ συνθέτουν τα κύρια και διαχρονικά στοιχεία της θεσμικής τους οντότητας: το χώρο, δηλαδή την έκταση, η οποία πρέπει να είναι επαρκής αλλά όχι υπέρμετρα διευρυμένη, τον πληθυσμό, ο οποίος πρέπει να είναι αρκετός - ικανός να συμβάλλει στην οικονομική και λειτουργική αυτοδυναμία του Δήμου, καθώς και στη διαχειριστική του επάρκεια - διαμορφώνοντας συνείδηση ένταξης σε μία τοπική κοινωνία.
100. Τα κριτήρια για την χωροθέτηση των διοικητικών ορίων των νέων ΟΤΑ βασίζονται σε εκείνα που υιοθέτησε η ΚΕΔΚΕ το 2007 στο Συνέδριο της Κυλλήνης και είναι τα ακόλουθα:
• Πληθυσμιακά (όπως ο αριθμός των δημοτών, ο αριθμός των κατοίκων, η πληθυσμιακή πυκνότητα, η κατανομή των κατοικιών).
• Κοινωνικά (όπως το μέσο μέγεθος νοικοκυριού, οι μορφωτικοί δείκτες, το ποσοστό αλλοδαπών).
• Οικονομικά (όπως η απασχόληση, η δομή της απασχόλησης, η εργασιακή κινητικότητα, το εισόδημα).
• Γεωγραφικά (όπως έκταση και μορφολογία, το σχήμα, η προσβασιμότητα, τα δίκτυα υποδομών).
• Αναπτυξιακά (όπως η δομή της τοπικής οικονομικής δραστηριότητας και γενικότερα της τοπικής ανάπτυξης, η ύπαρξη εκπαιδευτικών και ερευνητικών φορέων, η συμμετοχή σε Κοινοτικά και Εθνικά Προγράμματα).
• Λειτουργικά και βιωσιμότητας του νέου δήμου (πόροι και ενδογενές δυναμικό).
• Πολιτιστικά, Ιστορικά.
• Χωροταξικά κριτήρια, με τα οποία επιδιώκεται:
α) Η γεωγραφική / χωρική ολοκλήρωση των διαφόρων κοινωνικών, διοικητικών και οικονομικών λειτουργιών, εξυπηρετήσεων και υποδομών που διασφαλίζουν κάποιου βαθμού βιωσιμότητα (χωρίς να είναι απόλυτος κανόνας).
β) Η γεωγραφική κινητικότητα σε συνδυασμό με τις λειτουργικές εξαρτήσεις και επιρροές μεταξύ των οικιστικών κέντρων.
γ) Η ταυτότητα του τόπου που αναφέρεται στο συμβολικό και στο σημειολογικό επίπεδο για την τοπική κοινωνία».
Άλλα σημαντικά στοιχεία: Τι γίνεται με δήμαρχο – αντιδημάρχους, δημοτικούς συμβούλους; Μάλιστα υπάρχει μια αναφορά στην οποία τονίζεται ότι «δεδομένης της μείωσης του αριθμού των Δήμων, σε συνδυασμό με τον περιορισμό του αριθμού των μελών των τοπικών συμβουλίων, οδηγούμαστε σε δραστικό περιορισμό του συνολικού αριθμού των αιρετών. Αυτό επιτρέπει την αύξηση του αριθμού των δημοτικών συμβούλων» και μπορεί να προκαλέσει σύγχυση αφού και οι δημοτικοί σύμβουλοι αιρετοί είναι.
Πως γίνονται να περιορίζονται οι αιρετοί και να… αυξάνονται οι δημοτικοί σύμβουλοι; Δύο σενάρια: Είτε ο συντάκτης εννοεί ότι μειώνεται ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων σε σχέση με το σύνολο των δημοτικών συμβούλων των Δήμων που πάνε για συνένωση (πχ. Το Ηράκλειο έχει 27 – η Λυκόβρυση 15, εάν συνενωθούν ο νέος Δήμος μπορεί να έχει 35 δηλαδή περισσότερους από τον μεγαλύτερο Δήμο που είναι το Ηράκλειο, αλλά λιγότερους από το σύνολο των προηγούμενων 2), είτε η αναφορά αυτή έχει να κάνει με τους Καποδιστριακούς Δήμους της περιφέρειας και τα μέλη των τοπικών συμβουλίων.
Επίσης ιδιαίτερα σημαντικό το σημείο που λέει για την εκλογή των δημοτικών συμβούλων ανά εκλογικό διαμέρισμα. Π.χ. εάν συνενωθούν Ηράκλειο – Λυκόβρυση θα υπάρχει ποσόστωση και θα εκλεγούν δημοτικοί σύμβουλοι από το εκλογικό διαμέρισμα Ηρακλείου και με βάση ποιους θα ψηφίσουν οι ψηφοφόροι του Ηρακλείου και δημοτικοί σύμβουλοι από το εκλογικό διαμέρισμα Λυκόβρυσης και με βάση ποιους θα ψηφίσουν οι ψηφοφόροι της Λυκόβρυσης. Αναλυτικά:
.
«73.Ο Δήμαρχος ασκεί τις καταστατικές και τις εκτελεστικές του αρμοδιότητες, συνεργαζόμενος με την Εκτελεστική Επιτροπή στην οποία
μετέχουν οι θεματικοί και τοπικοί Αντιδήμαρχοι. Ως Πρόεδρός της αλλά και της Δημαρχιακής Επιτροπής έχει βασικό ηγετικό ρόλο για τον συντονισμό των δράσεων του Δήμου. Η ενίσχυση των επιτελικών χαρακτηριστικών στη λειτουργία και στο ρόλο του Δημάρχου διασφαλίζεται μέσω ενός περισσότερο ισορροπημένου συστήματος κατανομής ευθυνών και εξουσίας, με την αναμόρφωση του θεσμού των αντιδημάρχων, τη συγκρότηση ενός συλλογικού εκτελεστικού οργάνου (της Εκτελεστικής Επιτροπής), την καθιέρωση του θεσμού του Συνήγορου του Δημότη και της Επιχείρησης, την αναβάθμιση της Δημαρχιακής Επιτροπής (και της εκπροσώπησης της αντιπολίτευσης σε αυτήν), του Δημοτικού Συμβουλίου και των Επιτροπών του. Με την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Δήμαρχος παρουσιάζει τις προγραμματικές του δηλώσεις, οι οποίες εγκρίνονται από το Συμβούλιο.
74. Οι Αντιδήμαρχοι κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες: τους θεματικούς και τους τοπικούς Αντιδημάρχους, οι ρόλοι των οποίων μπορεί να συμπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο. Οι Αντιδήμαρχοι επιλέγονται μεταξύ των δημοτικών συμβούλων από τον Δήμαρχο. Οι θεματικοί Αντιδήμαρχοι μπορούν να αντιστοιχούν στη συγκρότηση των βασικών τομέων της διοίκησης.
75. Οι τοπικοί Αντιδήμαρχοι είναι αρμόδιοι για συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές του Δήμου που ταυτίζονται με τους δήμους / κοινότητες που συνενώνονται στο πλαίσιο της Νέας Αρχιτεκτονικής. Στους δήμους που συνενώνονται υπάρχει ανάγκη για τον εκ του σύνεγγυς συντονισμό των υπηρεσιών στο πλαίσιο των αποφάσεων του δημάρχου. Οι τοπικοί αντιδήμαρχοι επιλέγονται μεταξύ των συμβούλων που προέρχονται από τους συνενούμενους δήμους - κοινότητες και ασκούν αρμοδιότητες που έχουν τοπικό χαρακτήρα. Οι τοπικοί αντιδήμαρχοι αναλαμβάνουν κυρίως το συντονισμό των τοπικών διοικητικών υπηρεσιών, του τοπικού ΚΑΠΗ, παιδικού σταθμού κλπ., την υποστήριξη και τον συντονισμό των τοπικών συμβουλίων κ.ά. Ιδιαίτερα κρίσιμος είναι ο ρόλος των τοπικών Αντιδημάρχων για τις σχέσεις των νέων δήμων προς τους πολίτες των καταργούμενων δήμων/κοινοτήτων, αφού έτσι δημιουργείται ένας ορατός θεσμός εύκολης τοπικής πρόσβασης και επίλυσης προβλημάτων, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται η απευθείας εκπροσώπηση αυτών των πολιτών στην εκτελεστική λειτουργία του νέου δήμου.
76. Καθιερώνεται ένα νέο όργανο, η Εκτελεστική Επιτροπή, ως συλλογικό επιχειρησιακό-εκτελεστικό όργανο στους δήμους. Συμμετέχουν, εκτός από τον Δήμαρχο ως Πρόεδρο, όλοι οι θεματικοί και τοπικοί Αντιδήμαρχοι, καθώς επίσης (χωρίς δικαίωμα ψήφου) και ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου (στους δήμους όπου υφίσταται τέτοιο όργανο). Στις συνεδριάσεις της μπορούν επίσης να καλούνται από τον Δήμαρχο και να συμμετέχουν και οι Διευθυντές ή άλλοι επικεφαλής των σημαντικότερων οργανικών μονάδων του δήμου ανάλογα με την περίπτωση. Με ένα τέτοιο συλλογικό επιχειρησιακό όργανο αυξάνεται αποφασιστικά η διαφάνεια της δημοτικής δράσης, καθώς και βελτιώνεται θεαματικά, ο συντονισμός των δράσεων και των υπηρεσιών του δήμου.
77. Ως συλλογικό όργανο με επιτελικό ρόλο, η Εκτελεστική Επιτροπή αναλαμβάνει και αρμοδιότητες που αφορούν το δημοτικό προγραμματισμό και ενδεικτικά:
• Την ευθύνη για την κατάρτιση και την υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, το οποίο και εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο.
• Την κατάρτιση και εισήγηση στο Δημοτικό Συμβούλιο του Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου και την ευθύνη της υλοποίησής του.
• Την εναρμόνιση των προτάσεων των υπηρεσιών του δήμου ως προς τον προϋπολογισμό και την υποβολή σχετικής γνώμης προς τη Δημαρχιακή Επιτροπή πριν την κατάρτιση του προϋπολογισμού.
• Την υποβολή, προς το Δημοτικό Συμβούλιο, ετήσιας έκθεσης πεπραγμένων.
• Την ευθύνη για την πιστή εκτέλεση του προϋπολογισμού.
• Την παρακολούθηση, αξιολόγηση και συντονισμό των δράσεων των νομικών προσώπων του δήμου, λαμβάνοντας υπόψη και τις σχετικές εισηγήσεις των Προέδρων των Τοπικών Συμβουλίων.
78. Το Δημοτικό Συμβούλιο παραμένει το βασικό όργανο με το τεκμήριο αρμοδιότητας εντός του Δήμου. Ο επιτελικός και ελεγκτικός του ρόλος ενισχύεται, μέσω της αναβάθμισης των Επιτροπών, και ταυτόχρονα ενισχύεται η θέση της αντιπολίτευσης (π.χ. στη Δημαρχιακή Επιτροπή).
Δεδομένης της μείωσης του αριθμού των Δήμων, σε συνδυασμό με τον περιορισμό του αριθμού των μελών των τοπικών συμβουλίων, οδηγούμαστε σε δραστικό περιορισμό του συνολικού αριθμού των αιρετών. Αυτό επιτρέπει την αύξηση του αριθμού των δημοτικών συμβούλων.
79. Ενόψει της προτεινόμενης αύξησης των μελών του δημοτικού συμβουλίου, αλλά και των πιεστικών αναγκών για αποσυμφόρηση της Ολομέλειας του Δημοτικού Συμβουλίου, ιδίως στους μεγαλύτερους δήμους, ενισχύονται αποφασιστικά οι Επιτροπές του Δημοτικού Συμβουλίου, οι οποίες έχουν ανάλογη προς το Δημοτικό Συμβούλιο σύνθεση και μπορούν να έχουν, με βάση τον σχετικό κανονισμό ή/και σχετική ειδική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, και αποφασιστικές αρμοδιότητες. Η δημιουργία τέτοιων επιτροπών μπορεί να προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, αφού σε τουριστικούς δήμους, λ.χ., μπορεί να συγκροτηθεί ειδική Επιτροπή Τουρισμού, σε αγροτικούς δήμους αντίστοιχη επιτροπή κ.ο.κ. Σε περιπτώσεις μείζονος σημασίας, μπορεί η εν λόγω Επιτροπή (αλλά και οι υπόλοιπες επιτροπές με αποφασιστικές αρμοδιότητες) να παραπέμπει το ζήτημα στο Δημοτικό Συμβούλιο, ενώ το ίδιο ισχύει και όταν ένας ορισμένος αριθμός μελών του Δημοτικού Συμβουλίου (λ.χ. τα 2/5) ζητήσει να ληφθεί η σχετική απόφαση από το Δημοτικό Συμβούλιο.
Με αυτό το νέο θεσμό επιτυγχάνεται σημαντική αποσυμφόρηση του Δημοτικού Συμβουλίου, χωρίς να ματαιώνεται, σε περιπτώσεις μείζονος σημασίας, ο ρόλος του τοπικού αντιπροσωπευτικού σώματος. Ενόψει του όγκου, της βαρύτητας, του ειδικού - τεχνικού χαρακτήρα και του φόρτου εργασίας που προκαλούν στα Δημοτικά Συμβούλια τα ζητήματα χωροταξίας – χωροθέτησης (δραστηριοτήτων, καταστημάτων, ακόμη, λ.χ., και περιπτέρων), πολεοδομίας (τροποποιήσεις ρυμοτομικών ή οικοδομικών γραμμών κ.ά.) και περιβάλλοντος, απαραίτητη είναι η δημιουργία μιας Επιτροπής Χωροταξίας - Περιβάλλοντος με αναλογική συμμετοχή της αντιπολίτευσης, σύμφωνα με την σύνθεση του Δημοτικού Συμβουλίου.
.
80. Η Δημαρχιακή Επιτροπή αποκτά αναλογικότερη συμμετοχή της αντιπολίτευσης, ενώ παράλληλα ενισχύεται ο εποπτικός και ελεγκτικός της ρόλος ως προς τα οικονομικά του δήμου. Προς τον σκοπό αυτό, ενόψει και της προτεινόμενης αύξησης των μελών του δημοτικού συμβουλίου, καθώς και των αρμοδιοτήτων της Δημαρχιακής Επιτροπής, τα μέλη της είναι είτε 7 (πέντε και δύο από την αντιπολίτευση), είτε 9 (έξι και τρία), είτε 11 (επτά και τέσσερα). Τα μέλη της Δημαρχιακής Επιτροπής εκπροσωπούν τις παρατάξεις τους (ομάδες) και συνεπώς παύουν να είναι μέλη της και αντικαθίστανται εφόσον πάψουν να είναι μέλη της παράταξης (ομάδας) τους.
.
90.Στους νέους δήμους, εκλογικές περιφέρειες είναι οι πρώην Δήμοι και Κοινότητες που συνενώνονται καθώς και τα δημοτικά διαμερίσματα στους δήμους που διαθέτουν, οι δε έδρες κατανέμονται σε αναλογία με τον πληθυσμό της κάθε επιμέρους εκλογικής περιφέρειας. Οι υποψηφιότητες των δημοτικών συμβούλων αντιστοιχούν σε πρώην Δήμο / Κοινότητα ή σε δημοτικό διαμέρισμα μεγάλου δήμου, ενώ οι τοπικοί εκλογείς σταυροδοτούν τους αντίστοιχους τοπικούς υποψήφιους. Με αυτό το σύστημα διασφαλίζεται και η εκπροσώπηση των συνοικιών στις μεγαλουπόλεις».
Άλλες σημαντικές διατάξεις:
«Οι οργανισμοί της δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης, από τις σημερινές 54 νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις, τις 3 διευρυμένες νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και τα 19 επαρχεία, δηλαδή ένα σύνολο 76 διοικητικών ενοτήτων, εξελίσσονται σε περιφερειακές αυτοδιοικήσεις σε αριθμό ανάλογο των σημερινών 13 διοικητικών περιφερειών. Ειδικά στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζονται με ειδικές ρυθμίσεις τα θέματα μητροπολιτικού χαρακτήρα.
.
Καθιερώνεται Συμβούλιο Διαβούλευσης Περιφέρειας στο οποίο συμμετέχουν, εκτός από τον Περιφερειάρχη και τους Αντιπεριφερειάρχες καθώς και τους επικεφαλής των περιφερειακών παρατάξεων, οι δήμαρχοι των Δήμων της Περιφέρειας, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, μη
κυβερνητικών οργανώσεων, οργανώσεων εργοδοτών, εργαζομένων και επαγγελματικών συλλόγων κ.ο.κ. Το εν λόγω Συμβούλιο Διαβούλευσης συγκροτείται με απόφαση του Περιφερειάρχη και συνεδριάζει υποχρεωτικά πριν από την έγκριση του ετήσιου προγράμματος. Σε συνεργασία με τους συλλογικούς φορείς της αυτοδιοίκησης, εκπονείται Οδικός Χάρτης Λήψης Απόφασης, ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα στάδια και το περιεχόμενο των σχετικών διαδικασιών (διαβούλευση, ανάρτηση στο διαδίκτυο κλπ.). Στο πλαίσιο του Συμβουλίου Διαβούλευσης επιτυγχάνεται η αναγκαία θεσμική επικοινωνία για ζητήματα συντονισμού και προγραμματισμού μεταξύ δήμων και περιφέρειας.
.
Επανέρχεται το σύστημα του 50%+1, το οποίο θα είναι και το ποσοστό που απαιτείται για τον επιτυχόντα συνδυασμό στον πρώτο γύρο μεταξύ όλων των συνδυασμών ή (αν κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει αυτό το ποσοστό) στο δεύτερο γύρο μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών. Η κατανομή των εδρών μεταξύ των συνδυασμών θα ακολουθήσει το ισχύον σύστημα (3/5 για τον επιτυχόντα και 2/5 για τους επιλαχόντες συνδυασμούς).
.
Με τη Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης δίνεται η δυνατότητα διοικητικού, λειτουργικού και οικονομικού εκσυγχρονισμού των ΝΠΔΔ & ΙΔ. Με στόχο τη βελτίωση του έργου που παράγεται. Η προσπάθεια αυτή ξεκινά από τη δραστική μείωση του αριθμού τους. Από περίπου 6.000 (χωρίς να υπολογίζονται σχολικές επιτροπές) οδηγούμαστε σε λιγότερο από 2.000 ακολουθώντας την αρχή ένα νομικό πρόσωπο ανά κατηγορία δραστηριότητας σε κάθε νέο Δήμο δηλ., στη κατάργηση πλέον των 4.000 ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ και Δημοτικών Επιχειρήσεων και των αντίστοιχων θέσεων ΔΣ. Τα Νομικά Πρόσωπα της Αυτοδιοίκησης αποκτούν μία εξορθολογισμένη οργάνωση, ικανή να τους παρέχει τα εχέγγυα για την καλύτερη παροχή υπηρεσιών και τη βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη ενώ περιορίζονται δραστικά τα λειτουργικά έξοδα.
.
Οι νέοι και ισχυροί δήμοι αναλαμβάνουν νέες αρμοδιότητες, μαζί με τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που προέρχονται από την καταργούμενη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, όπως:
• η πρόνοια και η προστασία της δημόσιας υγείας,
• η ανέγερση σχολικών κτιρίων,
• η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού,
• η ένταξη των μεταναστών,
• οι πολεοδομικές εφαρμογές,
• ο υγειονομικός έλεγχος,
• η προστασία της παιδικής και της τρίτης ηλικίας,
• οι λαϊκές αγορές
• οι αδειοδοτήσεις και ο έλεγχος πολλών τοπικών, οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων,
• η πολιτική προστασίας, με την ένταξη των δήμων στον εθνικό σχεδιασμό με συγκεκριμένο ρόλο και αρμοδιότητες»."
Από το www.zonews.gr